NERBIO SISTEMA

NERBIO SISTEMA

NS PERIFERIKOA

• Nerbioek mezuak bidaltzen dituzte garunaren eta gorputzaren artean.
• Garunetik datozen mezuek gorputzari zer egin behar duen esaten diote.
• Gorputzetik datozen mezuek garunari gorputzean gertatzen ari dena jakiten laguntzen diote.
• Lesioen ondorioz, nerbioak lesionatuta badago, gorputz-atal hori ezin da mugi.

NERBIOAK

Nerbio kranialak

• Funtzio motore edo sentsitiboak dituzten batzuk.
• Beste batzuk, usaimena, ikusmena edo entzumena bezalako funtzio espezializatuak dituzte.
• 12 pare *

*Garezur-pareak: Hamabi nerbio pare ateratzen dira garezurraren oinarritik.

Nerbio espinalak

• FUNTZIO: motorra, sentsitiboa
• Bizkarrezur muinetik, entzefalora eramaten dute informazioa
• 31 pare*

*Garezur-pareak: 31 nerbio pare ateratzen dira garezurraren oinarritik.

NS AUTONOMOA

Organoak zer egiten duten "zuzendu": Birikak, digestio aparatua, sexu organoak...

ATSEDEN EGOERA energia aurreztu gorputzaren erlaxazioak dig eta ugalk. --> erantzunean parte hartzen dute

Parasinpatikoa

ATSEDEN EGOERA

• energia aurreztu
• gorputzaren erlaxazioak
• dig eta ugalk. --> erantzunean parte hartzen dute

2ak konjuntiboki lan egiten dute

Sinpatiko

bide konplexuak AKTIBATU:

1. BIHOTZ ERRITMOA AREAGOTU
2. ARNASKETA ERRITMOA AREAGOTU
3. ODOL PRESIOA AREAGOTU
4. BEGI NINIAK IREKI

bide konplexuak AKTIBATU: BIHOTZ ERRITMOA AREAGOTU ARNASKETA ERRITMOA AREAGOTU ODOL PRESIOA AREAGOTU BEGI NINIAK IREKI

NS ZENTRALA

Hesi hematoentzefalikoa

• GARUN HODIEN eta NSZaren arteko hesia

FUNTZIOAK:

1. Gai toxiko askok zeharkatzea
2. O2 eta mantenugaiak igarotzea ahalbidetu

Meningeak eta likido zefalorakideoa

Meningeak: Garuna eta bizkar-muina babesteko hiru geruza: duramakorra (kanpokoa), araknoidea (erdikoa), eta pia mater (barnekoa).

Aeaknoidepeko barrumbean - Likido zefalorakideoa:

• NSZ-a oxigenatuta eta alikatuta dago
• barne presioa eutsi
• HOMEOSTASIA
• erregulatu
• Hondakin subs. deseuztatu
• HORMONAK garraiatu

Bizkarrezur muina

Orno-hodian kokatzen da.

bi aldi simetrikoz osatuta: Erdialdean --> gai grisa

Inguratuta.--> gai zuriaz

Atzeko adarretan kordoi-zelula sentsitiboak (nagusiak) Aurreko adarretansustrai motoreetako zelulak (nagusiak)

funtzioak

Erreflexu-ekintzak

Informazioa prozesatzea

Informazio sentsorialaren eta motorraren transmisioa

Entzefaloa

Zerebeloa

2 emisferio

Eginkizun nagusiak:

• Sentimen- eta motore-bideak koordinatzea
• Orekari eutsi.
• Gihar-tonuaren kontserbazioan jarduten du.
• Mugimendu automatikoak eta borondatezkoak arautzen ditu.
• Gihar eskeletikoak koordinatzen ditu ere.

Entzefaloaren enborra

ZATIRIK KAUDALENA

osatuta

• mesoentzefaloa
• varoilo-zubiak
• bizkarezur erraboilak

BIZITZA MANTENTZEKO GAI: bihotz taupadak, arnaskata, digestioa...

bizkarrezur erraboila

Seinaleen transmisioa: Garuna eta bizkar-muina lotzen ditu.

Funtzio autonomoak: Arnasketa, bihotz-maiztasuna eta odol-presioa kontrolatzen ditu.

Erreflexuak: Listu-jarioa, irenstea eta gorakoa erregulatzen ditu.

Biziraupenerako funtsezkoa: Oinarrizko funtzioak automatikoki mantentzen ditu.

varolio-ren zubia (2,5cm)

Seinaleen transmisioa: Garunaren eta bizkar-muinaren arteko lotura.

Mugimenduaren kontrola: Muskuluen koordinazioa laguntzen du.

Arnasketaren erregulazioa: Erritmoa eta intentsitatea kontrolatzen ditu.

Sentsazioen prozesamendua: Aurpegiko eta belarriko seinaleak jasotzen ditu.

mesentzefaloa

Seinaleen transmisioa: Garun aurrekoa eta bizkar-muina lotzen ditu.

Mugimenduaren kontrola: Substantzia beltza du, Parkinsonarekin lotuta.

Erreflexu bisual eta auditiboak: Kolikuluak informazio sentsoriala prozesatzen dute.

Alerta sistema: Formazio erretikularra esna-egotea erregulatzen du.

Garuna edo burmuina

Garezurraren barnean eta bi egitura nagusi ditu:

Dientzefaloa

TARTEKO GARUNA

gai grisa osatzen duten nukleo ezberdinak agertu.

hemen agertu neuronaren somak.

4 ATAL

SUBTALAMO

HIPOTALAMO

TALAMO

EPITALAMO

Telentzefaloa

Bi garun hemisferioek eta barruko nukleo entzefalikoek

osatu. Zisura inter-hemisferikoaz - hemisferioak

Informazioa jaso eta erantzunak prestatzeko

Sistema endokrinoa

• Guruin endokrinoz osatuta
• Erantzun geldoak baina iraunkorragoak
• Mezulari kimikoaen bidez: HORMONAK
• Hormonak, odoletik mugitu

Nerbio sistema

• Nerbio-ehunez osatuta
• Erantzun laburrak eta azkarrak
• Nerbio bulkaden bidez eragin
• Erantzunak --> Nerbioetan zabaldu

FUNTZIOAK

Sentsitiboa

Ghiar edo guruinen erantzuna egin.

Giharrak eta guruinak estimulatzen ditu.

Motorra

Informazio sentsoriala aztertzen du eta erabaki egokiak hartzen ditu.

Memoriatik berreskuratu

Integratzailea

Estimuluak hautematen ditu: ARGIA, PRESIOA, SUBSTANTZIA KIMIKO DISOLBATUEN KONTZENTRAZIOA

ZELULAK

NEURONAK

Informazioa prozesatzeaz eta transmititzeaz arduratu

LOTURAK

sinapsi KIMIKOAK

Neuronen 90%-an aurkitu

• arraildura sinaptikoa
• neurona sinaptikoak eta presinaptikoa
• depsolarizazioa eta repolarizazioa gertatzen da

-70 -->20

sinapsi ELEKTRIKOAK

Kanal ionikoak erabili. Neuronen 10% aurki ahal dira

MOTAK

KOKAPENA

NS Periferikoak

NS zentralekoak

Entzefaloan eta bizkar hezur muinean

Interneuronak

Motorrak

Sentsitiboak

ATALAK

DENDRITAK

Estimuluak jaso

SOMA

neuronen gorputza. Nukleoa eta zitoplasma kokatzen dira

AXOIA

amielinikoak

Mielinak inguratuta X

mielinikoak

Schwannen zelulek edo oligodendrozitoek jariatutako mielinaz inguratuta daude

GLIA ZELULAK

Neuronen euskarria eta babes funtzioa betetzen dute. Ezinbestekoak dira neuronak funtzionatzeko.

ZELULA EPENDIMARIOAL

Eginkisun nagusiak:

1. Likido zefalorakideoa sortu
2. Garuneko hormonen garraioa

ASTROGLIA

NSP (periferikoa) babestu

OLIGODENDROZITOAK

• Mielina geruza bat suntzitu

MIKROGLIA

• Babesa
• Lesioetan azkar ugaritzen dira

SCHUANNEN ZELULAK

• Neuronen artean kokatuta
• Hondakinak fagozizatu
• Mielina SNPren axoiaren inguruan eratzen da.

ASTROZITOAK

Ugarienak dira

• Glukogenoa bildu
• Loien kontzentrazioa arautzen dute
• Neuronak (mantenugaiekin hornitu)
• Egitura eskarria
• Komponketa